Η δυνατότητα υποβολής ξεχωριστών δηλώσεων μεταξύ συζύγων προέκυψε μετά την έκδοση της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (330/2018 Απόφαση του Β΄ Τμήματος), με την οποία κρίθηκε ότι πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα στους συζύγους να υποβάλει ο καθένας δήλωση φορολογίας εισοδήματος για τα ατομικά του εισοδήματα και συνακόλουθα να βεβαιώνεται χωριστά ο φόρος ή απαίτηση για επιστροφή φόρου.

Η Α.Α.Δ.Ε. από πέρσι ενημέρωσε με δελτίο τύπου (στις 23/4/2018) ότι υπέβαλε σχετική εισήγηση προς την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών για τις αναγκαίες νομοθετικές, διοικητικές και τεχνικές αλλαγές που απαιτούνται για τη συμμόρφωση προς τη νομολογία του ΣτΕ.

Από φέτος, για τις δηλώσεις του φορολογικού έτους 2018 δίνεται η δυνατότητα στους φορολογούμενους είτε να υποβάλουν κοινή δήλωση φορολογίας εισοδήματος είτε να υποβάλουν χωριστές δηλώσεις.

1. Κοινή δήλωση φορολογίας εισοδήματος

Οι σύζυγοι, κατά τη διάρκεια του γάμου, υποβάλλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους. Υπόχρεος για την υποβολή της κοινής δήλωσης είναι ο σύζυγος και για τα εισοδήματα της συζύγου του.

Σε περίπτωση που οι ετήσιες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2018 των συζύγων υποβάλλονται ως κοινές με βάση τα οριζόμενα στην περ. α΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 67 του Ν.4172/2013, δεν απαιτείται καμία επιπλέον ενέργεια από τους συζύγους. Σε αυτή την περίπτωση διενεργείται ξεχωριστή βεβαίωση του φόρου και εκδίδονται δύο πράξεις προσδιορισμού φόρου, μία για κάθε σύζυγο. Πιστωτικά ποσά του ενός συζύγου δεν συμψηφίζονται με τυχόν χρεωστικά του άλλου και στην περίπτωση που έχουν και οι δύο πιστωτικά ποσά επιστρέφονται στον κάθε δικαιούχο χωριστά.

2. Χωριστές δηλώσεις εισοδήματος

2.1 Υποβολή χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος έγγαμων φορολογούμενων με υποχρέωση γνωστοποίησης

Η δήλωση δύναται να υποβάλλεται χωριστά, εφόσον ένας τουλάχιστον εκ των συζύγων το επιλέξει, με ανέκκλητη δήλωσή του για κάθε φορολογικό έτος μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του έτους υποβολής της δήλωσης.Η επιλογή αυτή είναι δεσμευτική ως προς το φορολογικό έτος που αφορά και για τον άλλο σύζυγο.

Ερωτήσεις – απαντήσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. συζύγων της Α.Α.Δ.Ε.

– Πρέπει η γνωστοποίηση της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε να γίνεται κάθε έτος μέχρι την 28η Φεβρουαρίου;

Ναι, θα πρέπει να επικαιροποιείται κάθε έτος από τουλάχιστον έναν εκ των δύο συζύγων μέχρι την προθεσμία αυτή, διαφορετικά θα υποβάλλεται κοινή δήλωση.

– Πρέπει και οι δύο σύζυγοι να διαθέτουν δικό τους κλειδάριθμο προκειμένου να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις Φ.Ε;

Ναι, η σύζυγος που δεν έχει μέχρι τώρα κλειδάριθμο οφείλει να αποκτήσει προκειμένου και αυτή να μπορέσει να υποβάλει τη δική της δήλωση.

Για την υποβολή χωριστών δηλώσεων, ένας τουλάχιστον εκ των συζύγων γνωστοποιεί την επιλογή του αυτή, μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής της Α.Α.Δ.Ε. στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr, (επιλέγοντας Πολίτες // Εισόδημα // Γνωστοποίηση χωριστής δήλωσης), μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019, είτε με τους δικούς του κωδικούς πρόσβασης, είτε μέσω εξουσιοδοτημένου λογιστή – φοροτεχνικού με ειδική εξουσιοδότηση, με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης. Η ειδική εξουσιοδότηση προς τον λογιστή για την γνωστοποίηση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης γίνεται μέσω του TAXISnet.

Προσοχή! Στην εφαρμογή αυτή δεν εισέρχονται τα μέρη συμφώνου συμβίωσης, οι φορολογούμενοι σε διάσταση, πτώχευση και δικαστική συμπαράσταση.

Ερωτήσεις – απαντήσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. συζύγων της Α.Α.Δ.Ε.

– Αν κανείς από τους συζύγους δεν γνωστοποιήσει την επιλογή υποβολής χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2019, τι θα συμβεί;

Στην περίπτωση αυτή οι σύζυγοι θα υποβάλουν κοινή δήλωση για το φορολογικό έτος 2018.

– Ποιος από τους δύο συζύγους μπορεί να γνωστοποιήσει την επιλογή για χωριστή δήλωση Φ.Ε;

Οποιοσδήποτε από τους δύο συζύγους ή και οι δύο.

Η γνωστοποίηση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης μπορεί να ανακαλείται αποκλειστικά μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, δεν είναι δυνατή η υποβολή κοινής δήλωσης και εάν μόνον ο ένας εκ των συζύγων γνωστοποίησε την επιλογή του για υποβολή χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, γίνεται ενημέρωση του άλλου συζύγου από την Α.Α.Δ.Ε., στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχει στη διάθεσή της.

Ερωτήσεις – απαντήσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. συζύγων της Α.Α.Δ.Ε.

Μετά τις 28 Φεβρουαρίου η επιλογή για χωριστή δήλωση Φ.Ε μπορεί να ανακληθεί;

Όχι, δεν ανακαλείται για το έτος το οποίο αφορά.

Η ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή γνωστοποίησης της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης θα παραμείνει διαθέσιμη, αποκλειστικά για τους φορολογούμενους που συνάψουν ή δηλώσουν γάμο μετά την 28η Φεβρουαρίου 2019, μέχρι την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η γνωστοποίηση της επιλογής υποβολής χωριστής δήλωσης στην περίπτωση αυτή πραγματοποιείται άπαξ και δεν ανακαλείται.

Ερωτήσεις – απαντήσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. συζύγων της Α.Α.Δ.Ε.

– Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Μάρτιο του 2019 (μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της γνωστοποίησης). Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε για το φορολογικό έτος 2018;

Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα μείνει ανοιχτή ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

– Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Φεβρουάριο 2019 και θα δηλώσω το γάμο στο μητρώο της Δ.Ο.Υ. μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2019. Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε για το φορολογικό έτος 2018;

Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα μείνει ανοιχτή ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

2.2 Περιπτώσεις υποβολής χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος έγγαμων φορολογούμενων χωρίς υποχρέωση γνωστοποίησης

Οι σύζυγοι υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, χωρίς να απαιτείται γνωστοποίηση στην ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον:

  • έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης (το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος) ή
  • ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή
  • έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση.

Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενημέρωση του Τμήματος Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ με τις παραπάνω μεταβολές.

3. Διαφορές που αφορούν την υποβολή της δήλωσης Φ.Ε.

Κοινή δήλωση Φ.Ε. συζύγων Χωριστή δήλωση Φ.Ε. συζύγων
Ατομικά στοιχεία Υποχρεωτικά δηλώνουν διεύθυνση e- mail και οι δύο σύζυγοι Κατά την επιβεβαίωση των στοιχείων τους στην Α.Α.Δ.Ε., εμφανίζονται αποκλειστικά τα ατομικά τους στοιχεία
Νέο πεδίο ΑΦΜ Προστέθηκε πεδίο το οποίο συμπληρώνεται με τον ΑΦΜ του έτερου συζύγου, από όποιον έγγαμο φορολογούμενο έχει επιλέξει να υποβάλει χωριστή δήλωση από τον άλλο σύζυγο.
Κωδικοί φιλοξενίας 007-008 πίνακα 2 Ε1 Οι κωδ. 007-008 του εντύπου Ε1 συμπληρώνονται από όσους φιλοξενούν ενήλικες υπόχρεους σε υποβολή δήλωσης, εκτός από αυτούς που αναφέρονται στον Πίνακα 8. Τα στοιχεία που συμπληρώνονται είναι ο ΑΦΜ του φιλοξενούμενου και οι μήνες φιλοξενίας.

Οι κωδικοί αυτοί δεν συμπληρώνονται από τους έγγαμους φορολογούμενους που έχουν γνωστοποιήσει την επιλογή τους για υποβολή χωριστής δήλωσης, προκειμένου να δηλώσουν τον έτερο σύζυγο με τον οποίο συνοικούν και ο οποίος δεν έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας στην κύρια κατοικία ή στη δωρεάν παραχωρημένη ή δεν συμμετέχει ως μισθωτής στη μισθωμένη κύρια κατοικία.

Εισόδημα ανήλικων τέκνων Το εισόδημα των ανήλικων τέκνων προστίθεται στα εισοδήματα και φορολογείται στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα και σε κάθε περίπτωση στο όνομα του συζύγου, ο οποίος θεωρείται κατ’ αρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης. Τα παραπάνω δεν ισχύουν για τις ακόλουθες κατηγορίες εισοδημάτων σχετικά με τα οποία το ανήλικο τέκνο υπέχει δική του φορολογική υποχρέωση:

α) το εισόδημα που αποκτά το ανήλικο από εργασιακή σχέση, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 12,

β) συντάξεις που περιήλθαν στο ανήλικο τέκνο, λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του.

Κατά το έτος υποβολής χωριστής δήλωσης των συζύγων, το εισόδημα των ανήλικων τέκνων, προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο συνολικό εισόδημα και φορολογείται στο όνομά του. Αν οι γονείς έχουν ίσο ποσό συνολικού εισοδήματος, το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στο εισόδημα του πατέρα και φορολογείται στο όνομά του. Σε περίπτωση που ένας εκ των γονέων έχει τη γονική μέριμνα, το εισόδημα του ανήλικου τέκνου προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα αυτού. Η ρύθμιση αυτή ισχύει και για τα μέρη του συμφώνου συμβίωσης.
Μείωση φόρου κατά 200 ευρώ για εξαρτώμενα μέλη με αναπηρία τουλάχιστον 67% Η μείωση διενεργείται από το πρόσωπο που αφορά και τα εξαρτώμενα μέλη του.

Για τη σύζυγο, η οποία έχει εισόδημα, η μείωση αφαιρείται από το τυχόν δικό της φόρο που προκύπτει με βάση την κλίμακα.

Στις περιπτώσεις που έγγαμοι φορολογούμενοι ή Μ.Σ.Σ. έχουν επιλέξει να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις και έχουν από κοινού εξαρτώμενα τέκνα με αναπηρία τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και εφόσον δεν υποβάλλουν ατομικές δηλώσεις τα εξαρτώμενα τέκνα, η μείωση πραγματοποιείται άπαξ, σε κάθε περίπτωση μόνο σε έναν σύζυγο/ Μ.Σ.Σ, χωρίς να μεταφέρεται το δικαίωμα πίστωσης φόρου στον άλλο σύζυγο/ Μ.Σ.Σ. Στις περιπτώσεις αυτές διενεργείται διασταύρωση και εφόσον διαπιστωθεί από τον έλεγχο ότι το τέκνο με αναπηρία δηλώθηκε και από τους δύο συζύγους/ Μ.Σ.Σ, η μείωση φόρου γίνεται στον σύζυγο/ΜΣΣ με τον μεγαλύτερο φόρο εισοδήματος.
Ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη Η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη ορίζεται σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση, εφόσον δηλώνεται πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Το ποσό της ελάχιστης αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για κάθε σύζυγο.
Κάλυψη προστιθέμενης διαφοράς (τεκμήρια). Για την κάλυψη ή τον περιορισμό της διαφοράς που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος, λαμβάνονται υπόψη τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά, όπως αυτά δηλώνονται και από τους δύο συζύγους. Για την κάλυψη ή τον περιορισμό της διαφοράς που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος, λαμβάνονται υπόψη τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά, όπως αυτά δηλώνονται από τον κάθε σύζυγο χωριστά. Οι αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες του άρθρου 31, καθώς και οι δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του άρθρου 32 που αφορούν τον κάθε σύζυγο βαρύνουν αυτόν ατομικά.
Κωδικός Φιλοξενίας Δεν απαιτείται η συμπλήρωση του κωδικού 801 και του κωδικού 092.

Στην περίπτωση υποβολής κοινής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, θεωρείται εξαρτώμενο μέλος ο(η) σύζυγος, εφόσον δεν έχει ίδια φορολογητέα εισοδήματα.

Στις περιπτώσεις έγγαμων φορολογούμενων που έχουν γνωστοποιήσει την επιλογή τους για υποβολή χωριστής δήλωσης και ο ένας εκ των δύο συζύγων δεν έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας στην κύρια κατοικία, είτε είναι ιδιόκτητη, είτε δωρεάν παραχωρημένη, ούτε συμμετέχει ως μισθωτής στη μισθωμένη κύρια κατοικία, συμπληρώνει τον κωδικό 801 με τον ΑΦΜ του συζύγου και τον κωδικό 092 που αφορά στη φιλοξενία, επιλέγοντας, κατά την ηλεκτρονική υποβολή, την ένδειξη που έχει προστεθεί «συνοίκηση με σύζυγο».Ο άλλος σύζυγος δεν συμπληρώνει καμία ένδειξη.
Δήλωση εξαρτώμενων τέκνων Συμπληρώνονται στον πίνακα 8 της κοινής δήλωσης Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους.

Συμπληρώνουν και οι δύο τον πίνακα 8 (Στοιχεία εξαρτώμενων μελών φορολογούμενων) προκειμένου να τύχουν και οι δύο της μείωσης του άρθρου 16 του ΚΦΕ.

Αποδείξεις για τη συμπλήρωση του αφορολόγητου Σε περίπτωση που καλύπτεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών από οποιονδήποτε εκ των δυο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης, το τυχόν πλεονάζον ποσό δύναται κατά την εκκαθάριση να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του ελάχιστα απαιτούμενου ποσού δαπανών. Δεν υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς υπολειπόμενου ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο.
Δήλωση λογαριασμών IBAN Επειδή διενεργείται ξεχωριστή βεβαίωση και επιστροφή του φόρου, συμπληρώνονται δύο (2) αριθμοί λογαριασμού ΙΒΑΝ από τον υπόχρεο και τη σύζυγο/ΜΣΣ, αντίστοιχα. Σε περίπτωση κοινού λογαριασμού μεταξύ των συζύγων/ ΜΣΣ, δύναται να συμπληρώνεται και από τους δύο ο ίδιος αριθμός ΙΒΑΝ. Συμπληρώνουν και οι δύο διαφορετικούς λογαριασμούς ΙΒΑΝ
Φόρος εισοδήματος (συμψηφισμός, επιστροφή) Διενεργείται ξεχωριστή βεβαίωση του φόρου και εκδίδονται δύο πράξεις προσδιορισμού φόρου, μία για κάθε σύζυγο. Πιστωτικά ποσά του ενός συζύγου δεν συμψηφίζονται με τυχόν χρεωστικά του άλλου και στην περίπτωση που έχουν και οι δύο πιστωτικά ποσά επιστρέφονται στον κάθε δικαιούχο χωριστά. Διενεργείται ξεχωριστή βεβαίωση του φόρου και πιστωτικά ποσά του ενός συζύγου δεν συμψηφίζονται με τυχόν χρεωστικά του άλλου
Επιδόματα Δεν επηρεάζεται η χορήγηση των επιδομάτων από την υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε από τους συζύγους.

4. Υποβολή δήλωσης φυσικών προσώπων που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης

Τα παραπάνω πρόσωπα, στην περίπτωση που ενημερώσουν το Τμήμα Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. με δήλωση μεταβολής, δύνανται να υποβάλλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους. Στην περίπτωση αυτή έχουν την ίδια φορολογική αντιμετώπιση με τους έγγαμους και υπόχρεος υποβολής δήλωσης είναι εκείνο το μέρος του συμφώνου συμβίωσης το οποίο κατά την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος δηλώνεται ως υπόχρεος και για τα εισοδήματα του άλλου μέρους του συμφώνου συμβίωσης.

Ερωτήσεις – απαντήσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. συζύγων της Α.Α.Δ.Ε.

Εισέρχονται στην εφαρμογή των χωριστών δηλώσεων Φ.Ε τα μέρη συμφώνου συμβίωσης;

Όχι, δεν εισέρχονται στην εφαρμογή των χωριστών δηλώσεων καθόσον εκ του νόμου τους έχει δοθεί εξαρχής η δυνατότητα για υποβολή κοινών ή χωριστών δηλώσεων.

5. Σχετικές διατάξεις

Παρ.4 του άρθρου 67 του Ν.4172/2013

Α.1041/2019

Α.1017/2019

ΠΟΛ.1241/2018

ΑΑΔΕ: Ερωτήσεις – απαντήσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. συζύγων