■ Τι σημαίνει “μόνιμος κάτοικος”

Με τον όρο “μόνιμος κάτοικος” εννοούμε ότι διαμένετε στη συγκεκριμένη χώρα του εξωτερικού για διάστημα που υπερβαίνει τις 183 ημέρες μέσα στο ίδιο ημερολογιακό έτος, χωρίς να είναι αναγκαίο οι μέρες αυτές να είναι συνεχόμενες.
Πρέπει λοιπόν να αποδείξετε μέσω των εγγράφων που θα προσκομίσετε στις ελληνικές φορολογικές αρχές ότι έχετε στη χώρα του εξωτερικού τη μόνιμη ή κύρια κατοικία σας ή τη συνήθη διαμονή σας ή το κέντρο των ζωτικών σας συμφερόντων, ήτοι τους προσωπικούς και οικονομικούς δεσμούς σας.
■ Η διαδικασία μεταβολής της φορολογικής κατοικίας
Η διαδικασία μεταβολής της φορολογικής κατοικίας χωρίζεται σε δύο στάδια.
● Κατά το πρώτο στάδιο υποβάλλετε την αίτηση μεταβολής της φορολογικής κατοικίας μαζί με κάποια τυπικά δικαιολογητικά.
● Κατά το δεύτερο στάδιο υποβάλλετε τα δικαιολογητικά που πράγματι αποδεικνύουν τη μόνιμη κατοικία σας. Κάθε στάδιο έχει τις δικές του προθεσμίες που πρέπει να τηρηθούν.
■  Τα στάδια αναλυτικά
● Υποβολή Αίτησης Μεταφοράς Φορολογικής Κατοικίας
Αρχικά, θα πρέπει να υποβάλετε εντός συγκεκριμένης προθεσμίας την αίτηση μεταφοράς φορολογικής κατοικίας μαζί με τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για το στάδιο αυτό.
● Προθεσμίες
Η υποβολή της αίτησης και των πρώτων δικαιολογητικών γίνεται το αργότερο έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου δεκαημέρου του Μαρτίου του φορολογικού έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος για το οποίο θέλετε να κάνετε τη μεταφορά της φορολογικής σας κατοικίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εάν θέλετε να μεταφέρετε τη φορολογική σας κατοικία για το έτος 2022, μπορείτε να υποβάλετε την αίτηση έως την Πέμπτη 10 Μαρτίου 2023.
● Αρμόδια Υπηρεσία
Την αίτηση και τα δικαιολογητικά μπορείτε να τα υποβάλετε είτε στην αρμόδια ΔΟΥ (δια ζώσης) ή μέσω email  είτε ηλεκτρονικά μέσω της ΑΑΔΕ. Ειδικότερα:
● Δια ζώσης
Η υποβολή γίνεται στη Δ.Ο.Υ. όπου είστε υπόχρεοι υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ως φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας είτε αυτοπροσώπως είτε από τον φορολογικό σας εκπρόσωπο. Με την κατάθεση θα λάβετε αριθμό πρωτοκόλλου.
● Μέσω email
Η υποβολή μπορεί επίσης να γίνει με την αποστολή e-mail στην ηλεκτρονική διεύθυνση της κατά τα παραπάνω αρμόδιας εφορίας. Σε συνέχεια της υποβολής θα λάβετε  στο e-mail σας αριθμό πρωτοκόλλου και θα ενημερώνεστε με e-mail για την πορεία της αιτήσεως σας.
● Μέσω ΑΑΔΕ
Από το 2022, η αίτηση μπορεί να υποβληθεί και ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας της ΑΑΔΕ, στην καρτέλα “Τα Αιτήματά Μου”.  Αριθμό Πρωτοκόλλου λαμβάνετε κατά την υποβολή και επιπλέον παρακολουθείτε ηλεκτρονικά την πορεία της αίτησής σας.
■ Τα δικαιολογητικά
Μαζί με την αίτηση μεταφοράς φορολογικής κατοικίας θα πρέπει να καταθέσετε (σε περίπτωση αυτοπρόσωπης υποβολής) ή να αποστείλετε ως συνημμένα (σε περίπτωση ηλεκτρονικής κατάθεσης) τα κάτωθι δικαιολογητικά:
● Συμπληρωμένο το έντυπο Μ0
Συμπληρωμένο το έντυπο Δ210: Το έντυπο αυτό αντικατέστησε τα έντυπα Μ1 και Μ7.
● Πιστοποιητικό περί ορισμού φορολογικού εκπροσώπου στην Ελλάδα
Το πιστοποιητικό αυτό μπορεί να είναι είτε πληρεξούσιο είτε υπεύθυνη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής.
> Το πληρεξούσιο συντάσσεται ενώπιον συμβολαιογράφου ή προξενικής αρχής του εξωτερικού ενώ ενδέχεται να χρειάζεται μετάφραση ή ακόμα και Σφραγίδα της Χάγης.
> Η υπεύθυνη δήλωση, από την άλλη, μπορεί να γίνει είτε μέσω ΚΕΠ, σε περίπτωση που βρίσκεστε στην Ελλάδα, είτε ηλεκτρονικά μέσω ψηφιακής βεβαίωσης εγγράφου ή μέσω της ιστοσελίδας GOVgr.
 Όσον αφορά τον φορολογικό εκπρόσωπο (αντίκλητο) που θα διορίσετε, αυτός πρέπει απαραιτήτως να είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας.
 Επιπλέον, στην υπεύθυνη δήλωση ή το πληρεξούσιο θα πρέπει οπωσδήποτε να αναγράφετε τη διεύθυνση κατοικίας σας στο εξωτερικό.
● Υπεύθυνη Δήλωση του φορολογικού εκπροσώπου περί αποδοχής του διορισμού
Απαιτείται επιπλέον υπεύθυνη δήλωση του φορολογικού εκπροσώπου με γνήσιο της υπογραφής, στην οποία να αναγράφεται ότι αποδέχεται τον παραπάνω διορισμό του. Για την έκδοση της υπεύθυνης δήλωσης ισχύουν όσα αναφέρθηκαν παραπάνω.
● Ταυτότητα ή Διαβατήριο
Απλό φωτοαντίγραφο, το οποίο δεν απαιτείται να είναι επικυρωμένο.
Σημειώνεται ότι σε περίπτωση που η αίτηση δε συνοδεύεται από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η εφορία θα σας ενημερώσει σχετικά.
Σε περίπτωση υποβολής δια ζώσης θα πρέπει να προσκομίσετε τα δικαιολογητικά που λείπουν ενώ σε περίπτωση υποβολής μέσω e-mail ή μέσω της ΑΑΔΕ θα πρέπει να υποβάλετε την αίτηση από την αρχή μαζί με όλα – αυτή τη φορά – τα δικαιολογητικά.
● Υποβολή Απαραίτητων Δικαιολογητικών
Σε δεύτερη φάση, οφείλετε να προσκομίσετε τα κάτωθι δικαιολογητικά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., το αργότερο έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου δεκαημέρου του Σεπτέμβρη του φορολογικού έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος για το οποίο θέλετε να κάνετε τη μεταφορά της φορολογικής σας κατοικίας. Η προθεσμία αυτή για τη μεταφορά της φορολογικής σας κατοικίας για το 2022, είναι η Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου 2023.
■ Τα δικαιολογητικά
Οπωσδήποτε πρέπει να καταθέσετε κάποιο δικαιολογητικό με το οποίο να αποδεικνύετε ότι φορολογείστε στο εξωτερικό. Αυτό μπορεί να είναι ένα από τα ακόλουθα:
● Βεβαίωση φορολογικής κατοικίας από την αρμόδια φορολογική αρχή του κράτους όπου δηλώνετε φορολογικός κάτοικος, από την οποία να προκύπτει ότι είστε φορολογικός κάτοικος αυτού του κράτους.
Εάν έχετε εγκατασταθεί σε κράτος με το οποίο υφίσταται Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος (ΣΑΔΦΕ), μπορείτε να προσκομίσει, αντί της παραπάνω βεβαίωσης, την προβλεπόμενη Αίτηση για την Εφαρμογή της ΣΑΔΦΕ όπου είναι ενσωματωμένο το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας (δίγλωσσα έντυπα).
● Αντίγραφο της εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή,
αντίγραφο της σχετικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, που υποβάλατε στο άλλο κράτος ως φορολογικός κάτοικος του κράτους αυτού ή
βεβαίωση από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ή δημοτική ή άλλη αναγνωρισμένη αρχή από την οποία να προκύπτει η κατοικία σας.
Κατά περίπτωση η εφορία ενδέχεται να σας ζητήσει ένα, περισσότερα ή όλα από τα παρακάτω. Όπως αναφέραμε και παραπάνω η εφορία πρέπει να πειστεί για την ημερομηνία αναχώρησης και εγκατάστασής σας στη χώρα όπου δηλώνετε κάτοικος και θα σας ζητάει δικαιολογητικά μέχρι αυτό να συμβεί.
● Βεβαίωση ανάληψης μισθωτής εργασίας ή έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας
● Βεβαίωση υπαγωγής στην ασφαλιστική νομοθεσίας της εν λόγω χώρας
● Βεβαίωση εγγραφής στο δημοτολόγιο
● Μισθωτήριο κατοικίας
● Βεβαίωση εγγραφής τέκνων σε σχολείο
● Πιστοποιητικά φορολογικής κατοικίας των δύο προηγούμενων ετών
■ Ειδικές Περιπτώσεις
● Σύζυγοι
Σε περίπτωση μεταφοράς φορολογικής κατοικίας εγγάμων, εφόσον και οι δύο σύζυγοι επιθυμούν την μεταφορά της φορολογικής τους κατοικίας, πρέπει να υποβάλλουν ο καθένας ξεχωριστή αίτηση στην αρμόδια τους εφορία, με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά έγγραφα.
● Χώρες με προνομιακό καθεστώς Φ.Π.Α
Η μεταβολή της φορολογικής κατοικίας των φορολογούμενων, (από την έναρξη εφαρμογής του Ν.4172/2013 περί Κ.Φ.Ε., δηλαδή την 1-1-2014), δεν απαγορεύεται σε χώρες που έχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς ή σε χώρες που δεν συνεργάζονται φορολογικά με την Ελλάδα, αρκεί οι φορολογούμενοι να μπορούν να το αποδείξουν με βάση τις προϋποθέσεις και τα δικαιολογητικά των σχετικών αποφάσεων, ότι οι χώρες αυτές αποτελούν εν τοις πράγμασι την φορολογική τους κατοικία